سطوح فيبوناتچي در تحليل تكنيكال

با كمي دقت در نمونه‌هاي روندهاي نزولي و صعودي كه مي توانيد آن را در دوره تدريس اصول تحليل تكنيكال مقدماتي در سايت اينوست يار مي بينيد كه پس از پايان يافتن اكثر حركات شاخص صعودي يا نزولي يك سهم، قيمت آن به طور معمول اندكي با حالت معكوس به سمت روند پيشين بازگشت خواهد داشت و با پايان اين مرحله، حركت نمودار در مسير اصلي آغاز خواهد شد. ميزان بازگشت نمودار قيمت به سمت روند قبلي عمدتا از درصدهاي خاصي پيروي مي‌كند كه در تحليل تكنيكال بورس، مهم‌ترين اين درصدها معادل 78.6%، 61.8%، 50% و 38.2% تعريف شده و از آن‌ها به عنوان سطوح فيبوناتچي ياد مي‌گردد. به طور مثال در تصوير زير، قيمت سهم پس از پشت سر گذاشتن صعودي به ميزان AB تا سطح 61.8% ريزش كرده و سپس حركت صعودي خود را از سر گرفته است.

در ادامه براي درك بهتر مفهوم سطوح فيبوناتچي به بررسي چند مثال پرداخته مي‌شود. تصوير زير به خوبي نحوه برگشت قيمت از سطح فيبوناتچي 50% را به نمايش مي‌گذارد. بنابراين حساسيت نمودار قيمت به سطوح فيبوناتچي اصلي كليدي در تحليل بازار بورس است، هرچند كه تشخيص سطح فيبوناتچي كه برگشت قيمت در آن رخ مي‌دهد نيازمند آشنايي با انديكاتورهاست كه در ادامه‌ي اين آموزش تحليل تكنيكال بورس توضيح داده خواهد شد.

در تصاوير بعدي نيز دو روند نزولي براي نمودارهاي قيمت قابل مشاهده است كه هر كدام افزايشي موقتي به ترتيب تا سطح 78.6% و 50% داشته‌اند و پس از آن دچار ريزش شده‌اند. براي آشنايي كامل‌تر با سطوح فيبوناتچي و بررسي مثال‌هاي بيشتر مي‌توانيد به متن آموزشي فارسي كه در اين لينك قابل دريافت است، مراجعه نماييد.

تحليل تكنيكال بازار بورس ايران با استفاده از سطوح فيبوناتچي

تحليل تكنيكال چند سهم از بازار بورس ايران با استفاده از سطوح فيبوناچي و ساير مفاهيمي كه تا كنون آموزش داده شده است، در اين بخش ارائه مي‌گردد. نمودار اول مربوط به شركت پتروشيمي آبان مي‌باشد كه مطابق آن، قيمت سهم ابتدا موج AB را از 150 تومان به 1200 تومان طي كرده و سپس وارد روند اصلاحي شده است. پس از اصلاح قيمت تا سطح فيبوناچي 50% ، نمودار دو مرتبه در شكستن خط روند ناموفق بوده است اما نهايتا در مرتبه سوم و روي قيمت 820 تومان، خط روند شكسته شده است كه نشانه شروع موج افزايش قيمت جديد مي‌باشد. معامله‌گران با تجربه در اين نقطه اقدام به خريد مي‌نمايند كه در اين مثال، تا 70% سود خالص در انتظار آن‌ها بوده است.

تصوير بعدي متعلق به سهام شركت البرز دارو است كه پس از طي كردن موج افزايشي AB، شروع به اصلاح قيمت نموده است. در اين مثال، موج اصلاحي BC تا سطح فيبوناچي 50% ادامه داشته و از اين سطح برگشت نموده تا با شكستن خط روند نزولي، موج افزايشي جديد آغاز گردد.

تحليل تكنيكال سهام بعدي براي شركت سرمايه‌گذاري پتروشيمي انجام گرفته است كه مثالي جامع از كليه مطالب پيشين مي‌باشد. مطابق تصوير زير، خط روند صعودي در قيمت 440 تومان (علامت اشاره) شكسته شده كه در حقيقت سيگنال فروش و خروج از معامله است. پس از ادامه افت قيمت تا سطح شماره 1، موج افزايشي موقت به صورت پول بك تا سطح فيبوناچي 23.6% پديدار شده است اما به محض برخورد با خط روند، مجددا ريزش قيمت سهم آغاز شده و اين بار تا قيمت 220 تومان ادامه پيدا كرده است. نكته قابل تامل اينجاست كه قيمت 220 تومان اتفاقي نبوده و نمودار پيش از اين هم سابقه برخورد با سطح حمايت 220 تومان (فلش صورتي رنگ) را داشته است. بايد توجه داشت كه پس از شكسته شدن اين سطح حمايت، سهم مذكور تا زمان شكسته شدن خط روند نزولي و شروع موج افزايشي جديد، ارزش معامله نخواهد داشت.

آموزش تحليل بورس در نمودار بعدي براي سهم شركت داروئي جابربن حيان و اين بار به صورت كوتاه مدت انجام گرفته است. ابتدا خط روند صعودي در قيمت 785 تومان شكسته شده است كه پس از آن شاهد شكل‌گيري پول بك نيز هستيم. براي پيش‌بيني ميزان اصلاح قيمت مي‌توان به دو نكته در خصوص سطح قيمت 704 تومان توجه نمود: 1- بر روي سطح فيبوناچي 50% قرار دارد. 2- يك بار در گذشته سطح مقاومتي بوده است و پس از شكسته شدن، به يك سطح حمايت تبديل گرديده است؛ بنابراين، مي‌توان احتمال داد كه نمودار مجددا در قيمت 704 تومان با حمايت مواجه گردد. در صورت شكسته شدن اين سطح، حمايت مورد انتظار بعدي در سطح فيبوناچي 61.8% معادل قيمت 676 تومان خواهد بود.

تصوير زير نيز نشانگر نمودار قيمت سهام سرمايه‌گذاري توكا فولاد است كه شكسته شدن خط روند نزولي در سال 2006 موجب ايجاد بازدهي در حدود 60% گرديده است. با دقت در نمودار مشخص است كه موج افزايش قيمت پس از شكست خط روند تا سطح فبيوناتچي 61.8% معادل قيمت 350 تومان ادامه داشته و پس از آن اصلاح قيمت آغاز گرديده است. مطابق تصوير، كانال نزولي اين سهم با رسم خطي به موازات خط متصل كننده‌ي سقف‌هاي قيمتي قابل شناسايي است كه مي‌توان از كف اين كانال براي تشخيص نقطه مناسب خريد سهم و ورود به معامله استفاده نمود. با اين حال بايد توجه داشت كه روند نزولي اين سهم موجب پر ريسك بودن سرمايه‌گذاري روي آن مي‌گردد.

تحليل تكنيكال سهام براي شركت بازرسي تكين كو هم مي‌تواند بسيار آموزنده باشد. همانگونه كه در نمودار مشهود مي‌باشد، اين سهم براي مدت زماني حدود سه سال داخل يك كانال نزولي قرار گرفته است. مطابق مطالب پيشين، براي خريد بايد منتظر شكسته شدن كانال و شروع موج افزايشي نمودار ماند كه در اين صورت، احتمالا قيمت سهم به اندازه عرض كانال يعني 300 تومان رشد خواهد داشت.

يكي از اشتباهات فراگير بين افرادي كه تازه در حال آشنايي با بورس بوده و تحت آموزش تحليل تكنيكال قرار دارند، رسم اشتباه خط روند در مواردي است كه روندي وجود ندارد. به طور مثال در نمودار زير كه متعلقه به شركت فولاد مباركه مي‌باشد، هيچ اصلاح روندي مشاهده نمي‌شود و در نتيجه خط روندي هم قابل رسم نيست. در اين نمودار يك موج افزايشي قيمت (رالي صعودي) مشاهده مي‌شود و به منظور پيش‌بيني آينده سهم، تنها مي‌توان از سطوح فيبوناچي مطابق تصوير در قيمت‌هاي 327، 300، 272 و 232 تومان براي تعيين نقاط حمايت احتمالي استفاده نمود.

يافتن هدف‌هاي قيمتي بر اساس سطوح فيبوناتچي در تحليل تكنيكال

هدف قيمتي يك نمودار پس از برخورد آن با يكي از سطوح فيبوناچي معمولا از يك اصل پيروي مي‌كند كه مي‌‌تواند ملاك تصميم‌گيري در معاملات قرار گيرد. به اين منظور كافي است كه سطح فيبوناچي را معكوس نماييم تا هدف قيمتي بر اساس سطح فيبوناچي متناظر، شناسايي شود. در اين حالت چنانچه نمودار به يكي از سطوح فيبوناچي 38.2%، 50%، 61.8% و يا 78.6% برخورد كرده باشد، به ترتيب احتمالا تا سطح 261.8%، 200%، 161.8% و يا 127% حركت معكوس خواهد داشت. براي مثال در شكل زير نمودار ابتدا موج صعودي AB را طي نموده و سپس تا نقطه C متناظر با سطح فيبوناچي 78.6% اصلاح شده است.

 اگر سطح فيبوناچي را برعكس كنيم به نحوي كه نقاط A و B به ترتيب روي سطوح صفر و 100 درصد قرار گيرند، مطابق شكل زير مشاهده مي‌شود كه نمودار تا 127% رشد كرده است.